जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या एका अमेरिकन अभ्यासानुसार लक्ष, समज आणि मानसशास्त्रज्ञान (लक्ष, धारणा आणि सायकोफिजिक्स), रंग लक्षात ठेवण्याची क्षमता वयानुसार कमी होते. या घटनेची तुलना कौटुंबिक अल्बम भरणाऱ्या सेपिया छायाचित्रांसारखी, कालांतराने आमच्या आठवणी कशा निस्तेज होऊ लागतात.
वयानुसार रंगीत आठवणींचा क्षय प्रकट करणारा प्रयोग
अमेरिकन शास्त्रज्ञांच्या एका चमूने वेगवेगळ्या वयोगटातील लोकांच्या दोन गटांसह एक प्रयोग केला: एकामध्ये सरासरी वय 11 वर्षे असलेले 67 वयस्कर आणि दुसरे म्हणजे 13 वर्षांचे सरासरी वय असलेले 23 तरुण. संगणकाच्या स्क्रीनवर सादर केलेल्या ठिपक्यांच्या मालिकेतील रंग लक्षात ठेवण्याच्या सहभागींच्या अचूकतेचे मूल्यमापन करण्याचा या प्रयोगाचा समावेश होता.
परिणामांवरून असे दिसून आले आहे की वृद्ध लोकांच्या तुलनेत रंग जुळणी लक्षात ठेवताना तरुणांनी लक्षणीयरीत्या कमी चुका केल्या. नॅशव्हिलमधील वँडरबिल्ट विद्यापीठातील संशोधक फिलिप को यांच्या मते, तरुणांमध्ये आठवणी साठवण्याची क्षमता असते. "हाय - डेफिनिशन", वय हळूहळू कमी होते.
वृद्ध लोक कमी अचूकपणे का लक्षात ठेवतात?
अभ्यासादरम्यान करण्यात आलेल्या मेंदूच्या स्कॅन्सवरून असे दिसून आले की जरी वयस्कर प्रौढ लोक तरुणांइतकीच माहिती साठवू शकतात, परंतु त्यांना ती प्रभावीपणे पुनर्प्राप्त करण्यात अडचण येते. हे आढळून आले की हा फरक वापरलेल्या व्हिज्युअल मेमरीच्या प्रकारात असू शकतो. तरुण लोक मेमरी नावाचा एक प्रकार वापरतात असे दिसते "अव्यक्त आकलनीय स्मृती", ज्याची वापरण्याची क्षमता वयानुसार कमी होते.
शिवाय, इतर विश्लेषणांनुसार, वृद्ध प्रौढांमधील आठवणींची गुणवत्ता कमी तपशीलवार आहे. याचा अर्थ असा की, जरी ते काही विशिष्ट परिस्थिती लक्षात ठेवण्यास व्यवस्थापित करत असले तरी, त्या आठवणी तयार करणारे तपशील (जसे की रंग) हळूहळू फिकट होत जातात.
आठवणींना चालना देण्यासाठी एक साधन म्हणून स्मरणशक्ती
La आठवण वृद्ध लोकांमध्ये स्मृती जागृत करण्यासाठी हे एक तंत्र आहे. तज्ञांच्या मते, यात छायाचित्रे, संगीत, वास किंवा चव यासारख्या भूतकाळातील अनुभवांशी जोडलेल्या घटकांद्वारे स्मृती उत्तेजित करणे समाविष्ट आहे. हे केवळ स्मृती मजबूत करण्यासाठीच नाही तर भावनांना चालना देण्यासाठी देखील एक उपयुक्त साधन आहे सकारात्मक आणि तुमच्या वैयक्तिक ओळखीशी संबंध ठेवा.
स्मरण प्रक्रिया केवळ वृद्ध लोकांच्या जीवनाची गुणवत्ता सुधारण्यास मदत करत नाही तर त्यांना त्यांच्या कथा सामायिक करण्यास आणि त्यांच्या जीवन मार्गावर प्रतिबिंबित करण्यास अनुमती देते, त्यांच्या भावनिक आणि सामाजिक पैलूंवर महत्त्वपूर्ण प्रभाव निर्माण करते.
स्मरण तंत्र लागू केले
स्मृतींना चालना देण्यासाठी काही क्रियाकलाप केले जाऊ शकतात:
- मेमरी ड्रॉर्स: ते छायाचित्रे, अक्षरे किंवा विशिष्ट परिस्थितींना उद्युक्त करणारे सुगंध यासारख्या अर्थपूर्ण वस्तूंनी भरले जाऊ शकतात.
- जीवन कथा नोटबुक: एक तंत्र जे तुम्हाला लिखित आठवणी संकलित करण्यास अनुमती देते, सोबत प्रतिमा किंवा रेखाचित्रे जे त्यांचे प्रतिनिधित्व करतात.
- उत्तेजक संगीत: भूतकाळातील गाणी ऐका जी व्यक्तीसाठी अर्थपूर्ण होती.
- मार्गदर्शित संभाषणे: वृद्ध व्यक्तीच्या आयुष्यातील महत्त्वाच्या क्षणांबद्दल संभाषणांमध्ये व्यस्त रहा.
व्हिज्युअल आणि श्रवणविषयक उत्तेजनांची भूमिका
अगोदर निर्देश केलेल्या बाबीसंबंधी बोलताना उत्तेजित होणे व्हिज्युअल आणि श्रवण घटकांवर आधारित स्मृती जागृत करण्यासाठी विशेषतः प्रभावी आहेत. उदाहरणार्थ, छायाचित्रे आणि व्हिडिओ हे बहुधा मौल्यवान साधन असतात जे वृद्ध लोकांना त्यांच्या जीवनातील विशिष्ट क्षणांशी जोडतात. त्याचप्रमाणे, आपल्या तारुण्यात लोकप्रिय असलेली गाणी खोल भावना आणि अर्थपूर्ण आठवणी जागृत करतात.
हे लक्षात घेणे महत्वाचे आहे की हे व्यायाम केवळ स्मृती उत्तेजित करत नाहीत तर प्रोत्साहन देखील देतात सामाजिक संवाद, कारण वृद्ध लोक त्यांच्या कथा आणि विचार कुटुंब, मित्र किंवा काळजीवाहू यांच्याशी शेअर करू शकतात.
स्मरण तंत्राचे फायदे
स्मरणशक्तीचे अनेक फायदे आहेत:
- ओळख मजबूत करा: ते वृद्ध लोकांना ते कोण आहेत आणि त्यांनी त्यांच्या आयुष्यात काय साध्य केले हे लक्षात ठेवण्यास मदत करतात.
- ते भावनिक कल्याणास प्रोत्साहन देतात: आनंदाचे क्षण लक्षात ठेवल्याने आनंद, अभिमान आणि कृतज्ञता निर्माण होऊ शकते.
- परस्पर संबंध सुधारा: आठवणी शेअर केल्याने कुटुंब आणि काळजीवाहू यांच्याशी संबंध मजबूत होतात.
- ते स्मृती उत्तेजित करतात: भूतकाळाचे स्मरण आणि चिंतन करण्याची प्रक्रिया मनाला सक्रिय ठेवते आणि स्मरणशक्ती मजबूत करते.
जसजसे आपण वय वाढतो तसतसे आपल्या स्मरणशक्तीमध्ये काही बदल होत असतात. स्मरणशक्ती यांसारख्या तंत्रांमुळे, भूतकाळाशी भावनिक संबंध जिवंत ठेवता येतो, ओळख अधिक मजबूत करता येते आणि जीवनाचा दर्जा वाढवता येतो.