ऍगोराफोबिया म्हणजे काय?

ऍगोराफोबिया हा एक चिंता-संबंधित विकार आहे अशा परिस्थितीत किंवा ठिकाणी जिथे पळून जाणे कठीण आहे अशा ठिकाणी स्वतःला शोधण्याच्या तीव्र भीतीमुळे, किंवा जेथे चिंताग्रस्त संकट उद्भवल्यास कोणतीही मदत नाही. या विकारामुळे पीडित व्यक्तीच्या जीवनमानावर परिणाम होऊ शकतो.

पुढील लेखात आपण अधिक तपशीलवार चर्चा करणार आहोत ऍगोराफोबिया म्हणजे काय आणि अशा व्याधीवर मात करण्यासाठी अनुसरण करावयाचे उपचार.

ऍगोराफोबिया म्हणजे काय?

एगोराफोबिया हे मुख्यत्वे अशा ठिकाणी किंवा परिस्थितीत असण्याची तीव्र भीती असते जिथे सुटणे कठीण असते किंवा जिथे तुम्हाला चिंताग्रस्त संकट असल्यास मदत दिली जाऊ शकत नाही. ज्या लोकांना हा विकार आहे ते सहसा ही ठिकाणे किंवा परिस्थिती टाळतात, काहीतरी, जे सामान्य आहे, दैनंदिन जीवनावर परिणाम करते.

ऍगोराफोबियाची कारणे किंवा कारणे

ऍगोराफोबिया विविध कारणांमुळे होऊ शकतो, असो अनुवांशिक, जैविक, मानसिक आणि पर्यावरणीय. काही लोकांमध्ये एगोराफोबियासह चिंताग्रस्त विकार विकसित होण्याची विशिष्ट अनुवांशिक पूर्वस्थिती असू शकते, तर इतरांना त्रासदायक अनुभवांमुळे हा विकार विकसित होऊ शकतो. मेंदूमध्ये होणारे रासायनिक असंतुलन, विशेषत: सेरोटोनिन आणि नॉरपेनेफ्रिन सारख्या न्यूरोट्रांसमीटरशी संबंधित, देखील या विकाराचा त्रास होण्याचे कारण असू शकते.

ज्या परिस्थितीत ऍगोराफोबिया सामान्यतः स्वतः प्रकट होतो

अनेक परिस्थिती आहेत ज्यामध्ये ऍगोराफोबिया सारखा विकार सहसा दिसून येतो:

• मोकळी जागा किंवा जागा जसे की उद्याने, चौक किंवा फील्ड.
• खूप गर्दीची ठिकाणे जसे की खरेदी केंद्रे किंवा सार्वजनिक बस.
• प्रवास परिस्थिती विमानाने किंवा बोटीने प्रवास करण्याच्या बाबतीत आहे.
• बंद ठिकाणे जसे की सिनेमा, शॉपिंग सेंटर किंवा सुपरमार्केट.
• स्वतःला घराबाहेर एकटे शोधणे कोणत्याही मदतीशिवाय यामुळे पॅनीक अटॅक आणि ऍगोराफोबिया होऊ शकतो.

ऍगोराफोबियाची लक्षणे काय आहेत?

अशी लक्षणे आहेत जी एखाद्या व्यक्तीला ऍगोराफोबियाने ग्रस्त असल्याचे सूचित करतात:

• तीव्र भीती किंवा चिंता विशिष्ट ठिकाणी किंवा परिस्थितीत राहून.
• ठिकाणे किंवा परिस्थिती टाळा जेथे सुटणे कठीण आहे.
• जागोजागी अडकल्यासारखे वाटते खूप लोकांसह किंवा उघडे.
• चिंतेची लक्षणे ग्रस्त, जसे की घाम येणे, हृदय धडधडणे किंवा श्वास घेण्यास त्रास होणे.
• इतर लोकांवर जास्त अवलंबित्व या परिस्थितीत त्यांना साथ देण्यासाठी.
• सामाजिक परिस्थिती टाळा चिंताग्रस्त हल्ला होण्याच्या भीतीने.

पॅनीक डिसऑर्डर आणि ऍगोराफोबिया यांच्यातील संबंध

ऍगोराफोबियाने ग्रस्त असलेल्या अनेक लोकांना अनेकदा पॅनीक अटॅक देखील येतात. पॅनीक डिसऑर्डर हा एक प्रकारचा चिंताग्रस्त विकार आहे ज्यामध्ये व्यक्तीला अत्यंत भीतीची भावना असते जी तीव्रतेने वाढते आणि खूप तीव्र आणि महत्त्वपूर्ण लक्षणांची मालिका जन्म देते. ही दहशत अशी आहे की त्या व्यक्तीला हृदयविकाराचा झटका आला आहे आणि ते मरत आहेत असा विश्वास वाटू शकतो.

लक्षणांबाबत पॅनीक हल्ल्याचे वैशिष्ट्य खालीलप्रमाणे आहेतः

• च्या प्रवेग हृदय गती
• अडचण चांगले श्वास घेण्यास सक्षम होण्यासाठी.
• मजबूत वेदना छातीवर.
• जास्त घाम येणे
• चक्कर येणे आणि बेहोशीची भावना.
• डॉलर पोटाच्या भागात.
• भीती किंवा मरण्याची भीती.

ऍगोराफोबियाचे निदान कसे केले जाते

ऍगोराफोबियाचे निदान प्रामुख्याने यावर आधारित आहे सर्व लक्षणांचे संपूर्ण मूल्यांकन करून आणि रुग्णाचा वैद्यकीय इतिहास. एक मानसिक आरोग्य व्यावसायिक, जो मानसशास्त्रज्ञ किंवा मनोचिकित्सक असू शकतो, रुग्णाची तपासणी करण्यासाठी प्रभारी असेल जेणेकरुन रुग्णाची लक्षणे ऍगोराफोबिया डिसऑर्डरशी मिळतीजुळती असतील.

ऍगोराफोबियाचा उपचार कसा करावा

ऍगोराफोबियाच्या उपचारांच्या संबंधात, हे लक्षात घेतले पाहिजे की त्यात संज्ञानात्मक-वर्तणूक थेरपी (CBT) सोबत काही औषधे आणि तणाव व्यवस्थापित करण्यासाठी तंत्रांचा समावेश असेल. CBT ही एक प्रकारची थेरपी आहे जी लोकांना त्यांच्या चिंतेमध्ये योगदान देणारे नकारात्मक विचार आणि वर्तन ओळखण्यात आणि बदलण्यात मदत करेल. भीतीदायक परिस्थितींमध्ये हळूहळू एक्सपोजर, ज्याला एक्सपोजर थेरपी म्हणून ओळखले जाते, हा ऍगोराफोबियाचा उपचार करण्यासाठी CBT चा अविभाज्य भाग आहे.

औषधांमध्ये औषधे घेणे समाविष्ट असेल जसे की एन्टीडिप्रेसस आणि चिंताग्रस्त औषधे. अँटीडिप्रेसंट्स मेंदूतील रासायनिक असंतुलनाचे नियमन करण्यात मदत करतील ज्यामुळे चिंता निर्माण होते, तर चिंताग्रस्त औषधे रुग्णाला होणाऱ्या चिंताग्रस्त लक्षणांपासून तात्पुरती आराम देऊ शकतात.

ऍगोराफोबियावर मात करणे शक्य आहे का?

मानसिक आरोग्य व्यावसायिकाने स्थापित केलेल्या उपचारांव्यतिरिक्त, विविध रणनीती आहेत ज्या लोकांना ऍगोराफोबियाचा त्रास होतो ते त्यांच्या भीतीवर मात करण्यासाठी आणि त्यांच्या जीवनावर नियंत्रण मिळवण्यासाठी मदत करू शकतात:

• जसे आहे तसे विश्रांती तंत्राचा सराव करा खोल श्वास, ध्यान आणि प्रगतीशील स्नायू शिथिलता. ही तंत्रे चिंतेची लक्षणे कमी करण्यात मदत करू शकतात आणि शांत आणि शांततेची भावना वाढवू शकतात.
• साध्य करण्यायोग्य उद्दिष्टे आणि उद्दिष्टांची मालिका सेट करा. साध्य करता येणारी उद्दिष्टे निश्चित केल्याने व्यक्तीचा आत्मविश्वास आणि आत्मसन्मान वाढण्यास मदत होते.
• जसे की सामाजिक समर्थन शोधा मित्र किंवा कुटुंबाशी बोला. या विकारावर मात करण्याच्या दृष्टीने हा आधार दिलासादायक आणि प्रेरणादायी ठरू शकतो.
• निरोगी जीवनशैली राखा जसे की नियमित व्यायाम करणे, संतुलित आहार घेणे आणि पुरेशी झोप घेणे. हे सर्व तणाव कमी करेल आणि सामान्य कल्याण सुधारेल.
• पूर्ण लक्ष किंवा सजगता लोकांना त्या क्षणी उपस्थित राहण्यास मदत करू शकते आणि त्यांचा न्याय न करता त्यांचे विचार आणि भावना स्वीकारू शकतात.

सारांश, ऍगोराफोबिया हा एक चिंताग्रस्त विकार आहे ज्याचा त्रास झालेल्यांच्या दैनंदिन जीवनावर महत्त्वपूर्ण आणि महत्त्वपूर्ण परिणाम होऊ शकतो. तथापि, योग्य उपचार आणि समर्थनासह, बरेच लोक त्यांच्या भीतीचे व्यवस्थापन करण्यास सक्षम आहेत आणि आनंदी, वरवर सामान्य जीवन जगू शकतात. चांगल्या व्यावसायिकांची मदत या चिंता-संबंधित विकाराचा सामना करताना हे आवश्यक आहे.